Sinds 2019 werken we aan realisatie van onze vier strategische doelen. Dat doen we via een veelheid aan projecten en maatregelen. De beschreven projecten dragen bij aan realisatie van onze doelen om de zelfredzaamheid van onze inwoners te bevorderen, talenten te ontwikkelen en waar nodig duurzaam goede zorg te kunnen leveren. In 2021 lopen de volgende projecten en/of activiteiten door of worden nieuw opgestart (2021).
Doel 1: In 2022 redden meer Almeloërs zich zonder hulp van de overheid, zo nodig met steun van naasten.
- Uitvoeren preventieagenda
In september 2020 heeft de door Corona uitgestelde preventie-bijeenkomst met externe partners plaatsgevonden. Mede op basis hiervan zal de preventieagenda worden opgesteld en aan de raad worden voorgelegd. De uitvoering van deze preventieagenda zal in 2021 door diverse partners opgestart worden.
- Gecombineerde leefstijl interventie (GLI)
In september 2020 is op basis van het uitvoeringsplan GLI 2020-2022 gestart met de werving van volwassen inwoners met een minimuminkomen en overgewicht. In de loop van twee jaar zullen 100 deelnemers begeleid worden om een structurele verbetering van gezondheid en leefstijl te realiseren.
- Project wonen en zorg senioren
In 2021 start de uitvoering van een integrale voorlichtingscampagne om ouderen beter voor te bereiden zodat zij in de toekomst veilig en zo zelfstandig mogelijk kunnen blijven wonen. Samen met o.a. woningcorporaties geven we uitvoering aan gezamenlijke prestatieafspraken op basis van de nieuwe Woonvisie. Met Wijksturing ontwikkelen we een strategie en voeren we pilots uit om de samenredzaamheid in buurten te versterken. Daarnaast zetten we in op preventie om senioren langer vitaal te houden.
- Coalitie tegen eenzaamheid
In 2021 willen we op basis van het beleidsplan Lokale coalitie Kom Erbij en Doe Mee verder bouwen aan de bekendheid van het netwerk, aan bestrijding van eenzaamheid en bevordering van een dementievriendelijke stad en samenleving.
Doel 2: In 2022 ontwikkelen 0- tot 23-jarige Almeloërs hun talenten beter op (voor)scholen.
- Project vroegtijdig schoolverlaters / Twentse belofte
In schooljaar 2020-2021 maken we een start met de nieuwe Twentse Belofte. In dit regionale plan om voortijdig schoolverlaten terug te dringen zetten we de succesvolle delen van het vorige plan voort. Daarbij zijn er vanuit het Rijk 3 ambities geformuleerd die we hierin meenemen:
- Het aantal nieuwe voortijdig schoolverlaters terugbrengen (20.000 in heel Nederland in 2024);
- Het percentage schoolverlaters verhogen dat na 1 jaar weer terug is op school of aan het werk is;
- Beter ondersteunen van jongeren voor wie de overstap naar vervolgonderwijs en/of arbeidsmarkt extra lastig is door hun achtergrond en dus meer risico lopen.
- Uitvoeren van het project Het Jonge Kind inclusief Kansrijke Start
Vanaf 1 augustus 2020 krijgt elke peuter die daarvoor in aanmerking komt in Almelo een aanbod van 16 uur VVE per week. Verder hebben wij het voornemen om ons aan te sluiten bij de Gelijke Kansen Alliantie van het Rijk. In 2021 zetten we de activiteiten van het project Kansrijke Start voort en is er een start gemaakt met Nu Niet Zwanger.
- Schoolgericht maatschappelijk werk (SGMW)
In opdracht van de stuurgroep Jonge Kind is door de werkgroep Zorg gewerkt aan een doorgaande zorglijn binnen de IKC’s. School is de belangrijkste vind- en werkplaats voor het school (gericht) maatschappelijk werk (SGMW). Problemen van en met kinderen openbaren zich vooral op school en worden vaak gesignaleerd door leerkrachten en docenten. Het SGMW is de professionele en efficiënte schakel tussen zorg in school en zorg buiten school, met name op het vlak van lichte ambulante vragen. Het SGMW speelt dan ook een belangrijke en preventieve rol in het vroegtijdig signaleren en aanpakken van belemmeringen in het naar school gaan met als doel dat elke leerling school met een zo goed mogelijk resultaat kan afronden. De schoolgericht maatschappelijk werker kan daarmee laagdrempelig optreden voor leerlingen met problemen op school en/of thuis die hun ontwikkeling op didactisch en/of sociaal emotioneel gebied belemmeren of nadelig (kunnen) beïnvloeden.
Avedan neemt de taak van SGMW op zich. We willen met SGMW meer collectief en preventief handelen. Wij vragen van het SGMW om goed te signaleren en analyseren welke trends te zien zijn bij jongeren, hun ouders en in de samenleving die zorgvraag verhogen. In de overleggen binnen scholen en IKC’s kan SGMW voorliggende oplossingen inbrengen.
- Praktijkondersteuners huisartsen (POH)
In 2020 is de POH-jeugd in de huisartsenpraktijken logisch aangesloten op de indeling in de wijken. Waar voorheen deze taak door diverse mensen werd uitgevoerd, gaan we werken met een selectiever aantal POH’ers die we nader en specifieker gaan scholen. Op deze wijze kunnen we nog beter aansluiten op de huisartsenpraktijken en de hulpvragen die daar liggen. Doel hierbij is om hulpvragen nog adequater en preventiever op te pakken zodat we inzet van zwaardere zorg voorkomen.
Doel 3: In 2022 komt de gemeente Almelo beter uit met de Rijksmiddelen voor Wmo en Jeugd.
- Rijksmiddelen en het verdeelmodel
Het Rijk is momenteel bezig met een herijking van het gemeentefonds. Het onderdeel sociaal domein is onderzocht door onderzoeksbureau AEF en richt zich op de vraag in hoeverre de kosten die gemeenten maken verklaard kunnen worden uit objectieve factoren. Het nieuwe verdeelmodel voor het sociaal domein wordt door de beheerders van het gemeentefonds een verbetering gevonden ten opzichte van de bestaande modellen. Toch zijn bij een aantal gemeenten grote verschillen te zien tussen de gemeentelijke kosten en het budget dat door het verdeelmodel voor deze gemeenten wordt voorspeld, de zogenaamde uitschieters. Deze uitschieters worden in een aanvullend onderzoek nader bekeken. Eind 2020 verwachten wij duidelijkheid over de financiële effecten van de herijking voor Almelo. Het nieuw verdeelmodel zal vanaf 2022 worden ingevoerd. De gemeente Almelo is geselecteerd voor een visitatie door de Visitatiecommissie Financiële Beheersbaarheid Sociaal Domein van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten. De start van de visitatie staat gepland op 1 maart aanstaande, het eindrapport wordt eind juni 2021 verwacht.
- Regionale samenwerking
Wij hanteren richting het samenwerkingsverband Samen14 een positief-kritische houding, door mee te denken op inhoud en zo nodig eigen keuzes te maken waar dit lokaal beleid raakt. Wij zijn zeer kritisch op kostenverhogende (beleids-)ontwikkelingen en de tegemoetkoming van noodlijdende zorginstanties. “Samen waar het moet, lokaal waar het kan“ is hierbij ons uitgangspunt.
- Taakstellingen
Om beter uit te komen met de Rijksmiddelen is voor Wmo en Jeugd een taakstelling opgenomen van in totaal 7,52 miljoen euro structureel. Na besluitvorming in de perspectiefnota 2020 resteert daarvan ongeveer 4,8 miljoen euro structureel. Om deze taakstellingen te realiseren hebben wij twee maatregelenplannen opgesteld. In 2021 blijven we inzetten op deze maatregelen, maar stellen een maatregelenplan 3 op om de autonome ontwikkelingen binnen het sociaal domein op te kunnen vangen.
- Lobby
Almelo voert de lobby in samenspraak met onze regio, met de VNG en de G40. De inzet van Almelo is, in de kern: verhogen van de budgetten (“eerst grotere koek, dan anders verdelen van de koek”), beter verdeelmodel gemeentefonds, minder schommelingen in het gemeentefonds, terughoudendheid voor het Rijk t.a.v. eenzijdige wetswijzigingen met financiële gevolgen, snelle en adequate compensatie coronacrisis.
- Verscherpen toezicht en handhaving
In 2021 zal 2,5 fte toezichthouderschap Wmo/Jeugd structureel worden gemaakt. Op basis van ervaringen verwachten wij dat door preventieve maatregelen en aanpassing van beleidsuitgangspunten, met als doel het tegengaan van ongewenste situaties met zorgmiddelen, een besparing kunnen realiseren op onze zorgkosten. Daarnaast kan bij het vaststellen van fraude bij onrechtmatige verstrekkingen terugvordering plaatsvinden. Belangrijkste opbrengst door adequaat toezicht zal zijn, dat de kwaliteit van de zorg zal toenemen en dat misbruik en oneigenlijk gebruik zal afnemen.
Speerpunten van het toezichthouderschap worden de rechtmatigheid van de zorgmiddelen, vermeende zelfverrijking door zorgaanbieders, preventief onderzoek bij inkoop en nieuwe aanbieders en toezicht n.a.v. signalen over het leveren van geen of onvoldoende kwalitatief goede zorg.
- Was- en strijkservice
Dit project is in 2020 van start gegaan met een uitgebreide inventarisatie waarbij de juridische implicaties zijn bekeken alsmede scenario’s voor de te verwachten besparing verder zijn uitgewerkt. Vanwege de schaalgrootte van Almelo zal een Europese aanbesteding moeten plaatsvinden. Gezien de doorlooptijd van het project, zal het project medio juni 2021 worden afgerond en begint de verwachte besparing in 2021 financieel zichtbaar te worden. In 2022 dient de verwachte structurele besparing volledig te zijn geëffectueerd.
- Landelijke ontwikkelingen Beschermd Wonen en Jeugdwet
Per 1 januari 2021 wordt de Wet Langdurige Zorg (WLZ) opengesteld voor cliënten met psychische problematiek, en wordt de verantwoordelijkheid voor beschermd wonen per 1 januari 2022 doorgedecentraliseerd van centrumgemeenten naar alle gemeenten. Landelijk wordt aangenomen dat ongeveer 1/3 van de cliënten beschermd wonen over zullen gaan naar de WLZ. Dit betekent dat gemeenten door het Rijk gekort worden. Het is op dit moment niet duidelijk in hoeverre de korting in verhouding staat tot de daling in de lasten vanwege de uitstroom naar de WLZ.
Doel 4: In 2022 krijgen Almeloërs die hierop zijn aangewezen meer doeltreffende zorg en steun die aansluit bij hun behoeften.
- Pilots algemeen voorliggende voorziening Wmo en Jeugd (2020)
De algemene voorzieningen voor dagstructurering zijn gerealiseerd. We zien dat inwoners de weg naar deze voorziening steeds beter weten te vinden. Tegelijkertijd zien we ook dat er ruimte is voor uitbreiding van de bezetting. Dit heeft in 2021 onze blijvende aandacht en binnen de toegang wordt dit zoveel mogelijk gestimuleerd.
Eind 2020 vindt de implementatie plaats van de nieuwe voorliggende voorzieningen voor Jeugd, zodat er minder gebruik hoeft te worden gemaakt van geïndiceerde jeugdzorg, vooral op het gebied van OMD (Ondersteuning Maatschappelijke deelname).
Hierbij willen wij meer gebruik maken van reguliere Buitenschoolse Opvang met eventuele inzet van een Sociaal Medische Indicatie. Daarnaast wordt er een Buitenschoolse Opvang Plus georganiseerd, met bestaande BSO-organisaties. Hierbij bestaat het plusdeel uit kleinere, prikkelarme groepen met passende begeleiding, in samenwerking met maatschappelijke partners en mogelijk een jeugdhulpaanbieder. Daarnaast willen we met onze maatschappelijke partners en sportverenigingen een nieuw voorliggend aanbod vormgegeven. Begin 2021 willen wij starten met het aanbieden van deze voorzieningen.
Dit project sluit bovendien aan bij de principes van het Buitenhuisproject. We streven ernaar om het Buitenhuisproject binnen deze nieuwe voorziening vanaf 2021 structureel vorm te kunnen geven.
- Dagbehandeling Jeugd
De ombouw van de dagbehandeling betreft een lopend traject, waarbij wordt gekeken of de dagbehandeling kan worden ingevoegd bij een reguliere kinderopvang. Hierdoor ontstaan allerlei positieve effecten voor kinderen en kan de problematiek van de kinderen eerder worden genormaliseerd. We verwachten dat we met deze maatregel rond of na de zomervakantie van 2021 kunnen starten.
- Onderwijs Jeugd arrangement
In 2021 gaan we starten met de pilot onderwijs jeugd arrangementen. Deze pilot zal op een aantal scholen worden ingezet, om zodoende positieve maatschappelijke en financiële effecten te realiseren in het speciaal onderwijs. De Almelose pilot zal, voor zover de inhoud dat toelaat, worden gekoppeld aan de regionale ontwikkelingen in Twente bij de ontwikkeltafel. Deze vorm van intergemeentelijke samenwerking gaat het uiteindelijk mogelijk maken dat Twentse kinderen een vorm van ondersteuning kunnen krijgen binnen het zorg intensieve onderwijs.
- Integrale ketenaanpak Maatschappelijke opvang
De Integrale ketenaanpak Maatschappelijke Opvang gaat op termijn zorgen dat de problematiek rond dak- en thuisloosheid in de centrumgemeente Almelo (dus inclusief omliggende gemeenten) vermindert. Daarvoor zijn maatregelen ontwikkeld die dakloosheid voorkomen (preventie), de duur van de opvang verminderen en herstel versnellen (omvorming opvang) en die de uitstroom naar normale woningen bij woningcorporaties mogelijk maken (normale huisvesting en nazorg). Deze maatregelen zijn in 2021 allemaal ingevoerd in de zes gemeenten, bij de woningcorporaties en de betrokken zorginstellingen. Niet alleen het aantal daklozen zal hierdoor afnemen (verwachting afname van 20% in 2022), maar ook de problematiek, zoals schulden, verslaving en armoede. De maatregelen en de omvorming van de daklozenopvang naar zelfstandige woonunits gaan zorgen dat mensen die dak- of thuisloos dreigen te raken doelgericht kunnen werken aan herstel en weer snel in een normale woning kunnen wonen.
Het Rijk heeft in het kader van de Brede aanpak dak- en thuislozen een extra impuls gegeven aan de gemeenten. Deze middelen zijn bedoeld voor de implementatie van de Integrale ketenaanpak MO in 2020 en 2021. In de Meicirculaire zijn deze middelen gehonoreerd. Ook de regiogemeenten krijgen extra geld. Bedoeld voor inzet van ambtelijke capaciteit om de brede aanpak dak- en thuisloosheid in elke gemeente uit te voeren.
- Doorbraakmethode/MPG aanpak
In de doorbraakmethode werken wijkcoaches en actieonderzoekers van het Instituut voor Publieke Waarden (IPW) samen om systeemfalen achter individuele voordeuren snel te herstellen. Voordat er ergere dingen gebeuren. In 2021 zal er worden ingezet op verduurzaming van het project alsook het vergroten van de kennis bij de coaches. Dit met als doel dat alle coaches de werkwijze kunnen inzetten en gebruiken. Hierbij maken we gebruik van de kennis en expertise van IPW.
- Persoonlijke netwerkcoach
Uit de eindevaluatie van de persoonlijke netwerkcoach blijkt dat de inzet van zo’n coach bijdraagt aan onze transformatie-, programma- en organisatiedoelstellingen. Inzet van een persoonlijke netwerkcoach leidt tot meer zelfredzaamheid, meer participatie, een kostenbesparing op geïndiceerde zorg en meer kwaliteit van leven. Daarom wordt de persoonlijke netwerkcoach vanaf 2021 structureel voortgezet.
- Project Gecertificeerde instellingen (GI) en digitale verwijsindex
In dit project beoordelen we de verwijzingen die worden gedaan door de gecertificeerde instellingen. De medewerkers van het wijkteam komen in samenwerking met de gecertificeerde instellingen tot een passend advies, dat is gekoppeld aan het lokale aanbod in Almelo. Op basis van deze samenwerking is eerder afschalen van maatwerk mogelijk (zowel van gedwongen naar vrijwillig als van maatwerk naar voorliggende voorzieningen) en is het mogelijk het volume van de hulp te reduceren. Om uiteindelijk betrouwbare uitspraken te kunnen doen over de besparing is er een kwalitatieve en kwantitatieve monitor ingericht. De resultaten zijn tot op heden een verbeterde samenwerking, voortijdige (vóór indicatie) bijsturing en eerder afschalen van hulp. Het financiële resultaat is een kostenreductie van 400.000 euro. De besparing van deze vervangende maatregel komt daarmee tegemoet aan de (nog) niet-gerealiseerde taakstellingen van onderwijs jeugdarrangementen, dagbehandeling jeugd en kind-pubercoach. Vanwege het succes wordt er vervolg gegeven aan deze maatregel en wordt uitbreiding naar het bekijken van indicaties van andere verwijzers ook doorgevoerd.
In 2021 willen we, in lijn met het project GI, voor de huisartsen starten met een digitale verwijsindex. Hiermee wordt de gezamenlijke behoefte ingevuld, om lokale hulpvormen en aanbieders in een landelijke verwijsindex te bundelen en zo een snellere en passendere verwijzing te krijgen voor onze jeugdigen.
- Doorlopende lijn zorg naar werk
Binnen de doorlopende lijn van zorg naar werk willen we bereiken dat er meer aandacht komt voor werk bij de wijkcoaches en dat wijk- en werkcoaches, trajectbegeleiders RMC en coaches jeugd en gezin elkaar op dit onderwerp beter gaan vinden. Daarnaast is het de bedoeling dat er samenwerking met (keten)partners (werkgevers, zorgpartijen en onderwijsinstellingen) wordt gezocht waarbij ontwikkelingsgericht werken wordt beloond. Inwoners vanuit verschillende begeleidingstrajecten kunnen bij dezelfde werkgever worden geplaatst op dagbestedings- of werkplekken en zich binnen deze structuur ontwikkelen naar het hoogst haalbare niveau. Doordat inwoners integraal worden begeleid wordt er een efficiëntievoordeel behaald. Daarnaast voorzien we een besparing van dagbestedingskosten omdat er betere monitoring is op ontwikkelmogelijkheden van deze groep. In de beginsituatie (eind 2020) verwachten we 20 inwoners via deze constructie te kunnen plaatsen bij twee werkgevers. In 2021 willen we dit vervolgens verder uitbreiden.
- Zorg en Veiligheid
Wij zetten in op een intensievere samenwerking tussen de domeinen Veiligheid en Zorg. In het kader van de versteviging van de samenwerking tussen Zorg en Veiligheid zal vorm en inhoud worden geven aan de preventieve kant van de aanpak van mensenhandel. Dit met de focus op voorlichting en handelingsperspectief voor zorgprofessionals en het inrichten van een meldingssysteem.