In de begroting maken we concreet wat we in 2021 willen bereiken, wat we daarvoor gaan doen en wat dat mag kosten. We zetten de lijn voort die is ingezet bij de perspectiefnota 2020 en richten ons op het realiseren van de doelstellingen zoals we die hebben vastgelegd in de programma’s.
Financieel perspectief
De begroting 2021 en de meerjarenraming 2022-2024 zijn zowel incidenteel als structureel sluitend. Dit betekent dat structurele lasten in deze jaren worden afgedekt met structurele baten. In de periode 2021-2023 wordt er in totaal ruim 8 miljoen euro bijdragen aan het financieel herstel.
Deze begroting is op hoofdlijnen besproken met de ambtelijk toezichthouder van de provincie. De uitvoering van het herstelplan, het herstel van het eigen vermogen en de mogelijke risico's in deze begroting zijn aan de orde gesteld. De toezichthouder is met ons van mening dat er nog steeds stappen te zetten zijn naar blijvend financieel herstel, maar spreekt ook vertrouwen uit in onze aanpak. De formele beoordeling van de begroting en de status van het toezicht volgt na vaststelling van de begroting door de gemeenteraad.
Ontwikkeling tarieven
Voor autonome gemeentelijke baten (belastingen, retributies, leges) wordt een prijsindex van 2,4% gehanteerd. De tarieven voor de riool- en afvalstoffenheffingen, alsmede voor omgevingsvergunningen zijn berekend op basis van 100% kostendekking. Per saldo betekent dit voor een gemiddeld gezin met eigen woning dat de woonlasten in 2021 ten opzichte van 2020 stijgen met 33 euro (3,9%). Voor een huurder stijgen de woonlasten ten opzichte van 2020 met 16 euro (3,7%). Dit bedrag wijkt af omdat een huurder geen OZB en geen rioolheffing-eigenarendeel betaalt.
Op verzoek van de gemeenteraad worden voor de riool- en afvalstoffenheffing op dit moment tarieven uitgewerkt waarbij gedifferentieerd wordt naar huishoudensomvang. De definitieve tarieven voor één- en meerpersoonshuishoudens worden bij het vaststellen van de verordeningen (december 2020) aan de raad voorgelegd. Deze gedifferentieerde tarieven zullen worden afgeleid van de 'basistarieven' in deze begroting.
Voortbouwen in 2021
Om de toenemende zorgvragen te beperken zetten wij middels het programma Zorg in op het voorkomen van gezondheidsproblemen, zodat onze inwoners zich zoveel als mogelijk zelf kunnen redden, samen met hun netwerk: de zogenaamde 0-de lijn. We werken met, door en voor onze inwoners aan balans in draaglast op alle leefgebieden en draagkracht door persoonlijke competenties en sociaal kapitaal. Zeker bij tegenslagen zoals ziekte, werkloosheid of schulden. In de preventieagenda bundelen we onze krachten met externe- en interne partners. Hiermee bevorderden we dat iedereen kan meedoen in eigen omgeving en veilig thuis kan blijven wonen, werken, leren en opgroeien. Verder starten we in 2021 met de uitvoering van een voorlichtingscampagne om ouderen te activeren zich beter voor te bereiden, zodat zij in de toekomst veilig en zo zelfstandig mogelijk kunnen blijven wonen. Daarnaast voeren we pilots uit om de samenredzaamheid in buurten te versterken en zetten we in op preventie om senioren langer vitaal te houden. Ook gaan we meer inwoners met een Wmo-voorziening activeren richting participatie. Dit willen we bereiken door de samenwerking tussen werkgevers en zorgpartijen en werk- en wijkcoaches te stimuleren en faciliteren om meer ontwikkelingsgericht te werken, zodat mensen met beperkingen beter aan het werk kunnen en daarna ook blijven.
Nieuwkomers in Almelo met een bijstandsperspectief ervaren direct (nog voor de komst) dat wij verwachten dat ze aan het werk gaan. Wij voeren hiervoor verschillende acties uit in onze uitvoering sociaal en in onze communicatie. Zo gaan wij bijvoorbeeld het Project Instroom Nieuwe inwoners (PIN) uitvoeren. Het project heeft als doel de instroom van buiten Almelo in de bijstand te beperken. In dit project wordt in samenwerking met woningcorporaties getracht om te voorkomen dat mensen die als gevolg van de vestiging in Almelo uitkeringsafhankelijk worden, zich daadwerkelijk gaan vestigen in Almelo. Het faciliteren van onze ondernemers in hun ondernemen en groeiambities vraagt volle inzet van het ondernemersloket en strategische samenwerkingen in de regio. Omgaan met schaarste in het aanbod aan bedrijvenkavels is een uitdaging. Wij streven naar een evenwichtige en gevarieerde woningvoorraad waarbij we ook de sociale woningbouw beter over onze (en omliggende) gemeente(n) verdeeld willen zien. Herstructurering en verduurzaming van de sociale woningvoorraad biedt kans het aanbod aan sociale huurwoningen te verlagen en beter te laten aansluiten op de behoefte van de Almelose inwoners. Dit om als stad beter in balans te komen. Wij zullen hierover nadere afspraken met de woningcorporaties maken. Daarnaast heeft bij de herstructurering van wijken ook particuliere huisvesting en de relatie tot sociale voorzieningen onze aandacht. We gaan volop door met de uitvoering van projecten veelal in samenwerking met of geïnitieerd door onze partners omdat deze perspectief bieden aan onze inwoners en ondernemers.
In 2021 ligt de prioriteit voor het programma Binnenstad bij een aantal fysieke projecten, het terugdringen van leegstand door transformatie en het verbeteren van de samenwerking tussen partners in de stad. Samen met de Herstructureringsmaatschappij Overijssel ontwikkelen we een plan voor de herontwikkeling van de Stadskade (het gebied tussen de bibliotheek, het Stadshuis en het Marktplein inclusief Havenblok). Ook stellen we een ontwikkelplan op voor de Grotestraat Noord. In dit plan nemen we spelregels op voor bouwen, functies, verkeer en mobiliteit. Daarnaast maakt de herinrichting van dit deel van de Grotestraat deel uit van het ontwikkelplan. In 2021 blijven we inzetten op het verminderen van leegstaande winkelpanden. Dit doen we door de inzet van transformatiesubsidies, de begeleiding van transformaties door de vastgoedregisseur en door de uitvoering van de leegstandsverordening. Nu het recreatieve gebruik van het water in de binnenstad toeneemt, willen we dit in goede banen blijven leiden. Daarom willen we in 2021 duidelijke richtlijnen voor het gebruik van het water voor recreatievaart in de binnenstad. Goede samenwerking tussen partijen is cruciaal bij het verbeteren van de binnenstad. We hopen dat er onder ondernemers voldoende draagvlak is om in 2021 een bedrijveninvesteringszone (BIZ) te kunnen invoeren. Ook de vorming van een BIZ voor eigenaren ondersteunen we. Bij voorkeur wordt deze ook in de loop van 2021 ingevoerd. We bouwen waar mogelijk samen met ondernemers en andere partijen voort op de campagne Almelo Loves You met accenten op waterstad en (regionale) winkelstad.
Voor het programma Veiligheid ligt de uitvoering van de geprioriteerde doelstellingen op koers. Er zijn voor het komende jaar geen voorzienbare afwijkingen of bijzonderheden te melden. Vanwege de coronacrisis kwam er voor de korte termijn een sterk accent op handhaving en toezicht te liggen, waardoor uitvoering op dit vlak in een versnelling is gekomen. Bij de aanpak van (ondermijnende) criminaliteit zijn inmiddels positieve resultaten geboekt. Zonder verschuiving of bijstelling van prioriteiten moet er nu meer focus en inzet komen op sociale veiligheidsopgaven zoals verbinding tussen zorg en veiligheid en het stimuleren van preventie-initiatieven van inwoners. Het versterken van het vertrouwen in handhaving, de flexibele inzet van BOA’s en de aanpak van ondermijning worden gecontinueerd. Dit mede in het licht van de coronacrisis en maatschappelijke effecten hiervan. Naast de bestaande bestuurlijke interventies komt er aandacht voor het versterken van de weerbaarheid van de samenleving en de organisatie.
Het programma Duurzaamheid ligt goed op koers. Sterker nog; de doelstellingen meer functioneel groen en meer open water zijn al gerealiseerd. In 2021 zetten wij in op energietransitie en klimaatadaptatie. Met de duurzame energieladder, Regionale Energie Strategie en de warmtevisie is de "basis" klaar om te worden gerealiseerd. We faciliteren en stimuleren initiatieven om grootschalige, duurzame energie op te wekken in Almelo. We zorgen voor een goede ruimtelijke inpassing en zorgen dat andere kansen ook worden meegenomen in het project. Zonnepanelen op het dak blijft het uitgangspunt. We ondersteunen bedrijven en instellingen met het proces tot realisatie van de zonnepanelen op hun daken. We stellen samen met inwoners en stakeholders wijkuitvoeringsplannen op voor de overgang naar aardgasvrij voor drie geselecteerde gebieden. We gaan meer inzetten op energiebesparing en verduurzaming want alle energie die niet wordt gebruikt hoeft ook niet te worden verduurzaamd. We stellen een integrale aanpak van natuur, biodiversiteit en groen op en zoeken aansluiting hierover bij het provinciale programma Natuur voor Elkaar. We gaan het gesprek aan met inwoners over de stresstesten. De uitkomst hiervan gebruiken we voor het opstellen van een klimaat adaptatiestrategie met een uitvoeringsagenda. We stimuleren daarin de bewustwording van inwoners en bedrijven zodat zij hun steentje kunnen bijdragen aan de klimaatrobuustheid van Almelo. Een actie om met korting een regenton aan te schaffen wordt in de strategie meegenomen. We stimuleren inwoners, vooral ook scholieren, en bezoekers om de stad schoon te houden en om het zwerfafval te verminderen. En er wordt bij evenementen een proef gedaan met hardcups, herbruikbare bekers, om zo de hoeveelheid plastic afval te reduceren. Het cameratoezicht bij milieupleintjes is structureel ingevoerd en tevens qua vaste cameralocaties uitgebreid.
Het programma Omgevingswet zal in 2021 de door de gemeenteraad vastgestelde omgevingsvisie als vertrekpunt nemen voor de uitwerking van maatschappelijke opgaves in zogenaamde programma’s en het omgevingsplan. In 2021 werken we met diverse disciplines aan het omgevingsplan van de binnenstad. Dit wordt de eerste bouwsteen voor één integraal omgevingsplan voor de gehele gemeente. We werken verder aan de mogelijkheden voor inwoners en bedrijven om digitaal een vergunningencheck te doen. Datzelfde geldt ook voor het digitaal doen van meldingen van activiteiten in de fysieke ruimte, ook hieraan wordt gewerkt in 2021. De intake- en omgevingstafel worden doorontwikkeld zodat door initiatiefnemers een transparant proces doorlopen kan worden en een vergunning binnen acht weken kan worden afgegeven. Participatie met betrekking tot initiatieven en het omgevingsplan werken we uit omdat we het belangrijk vinden om voortdurend met de inwoners in gesprek te blijven. Onze medewerkers worden in 2021 geschoold en er wordt geoefend met de andere manier van werken zodat we op 1 januari 2022 klaar zijn als de Omgevingswet in werking treedt.
In het Nieuwstraatkwartier maken we samen met de betrokken partijen een definitief plan voor een klimaat- en toekomstbestendige inrichting van de openbare ruimte in de Witvoetenstraat en de Gravenstraat. Na de sloop van de huidige woningen, start de bouw van nieuwe, aardgasvrije woningen. De uitstraling van de openbare ruimte van het bedrijventerrein “Achter de molen” verbeteren we samen met ondernemers en bewoners. We bereiden een ontwikkelstrategie voor als eerste stap naar een toekomstbestendige locatie. De lessen die we leerden uit de pilots over woningverbetering in 2020 benutten we om woningeigenaren te stimuleren hun woning te verbeteren of te verduurzamen. Hiervoor stellen we een stimuleringsregeling open voor woningeigenaren in het Nieuwstraatkwartier. Verder werken we met de betrokken partijen aan het vergroten van de uitstraling van de iconen in de wijk. Met woningbouwcorporatie Beter Wonen werken we aan de plannen voor de nieuwe invulling van het terrein van de voormalige Acaciaschool. We ondersteunen de activiteiten van het bestuur van de stichting van korenmolen ‘de Hoop’ om de bouw van een molenschuur te realiseren.